به نقل از «ایران اکونومیست»

چرا این موسیقیدان بزرگ مغضوب رضاشاه شد؟

تاریخ انتشار: ۹ مهر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۷۹۴۰۳۳

سال ۱۹۱۷ از مقام خود در ارتش کناره‌گیری کرد و تصمیم گرفت که زندگی‌اش را وقف موسیقی سازد؛ البته تا پایان عمر، نزد دوستانش «کلنل» خطاب می‌شد.

به گزارش ایران اکونومیست، ۹ مهرماه سالروز تولد زنده‌یاد کلنل علی‌نقی وزیری است. این موسیقیدان ایرانی از پیشگامان آهنگسازی برای اجرای ارکستری موسیقی ایرانی بود و  به جهت تأثیرات عمده‌ای که بر موسیقی سنتی ایران گذاشت، از جمله ایجاد روشی برای نت‌نویسی و شیوه تدوین ردیف شهرت دارد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

وزیری از کلنلی ارتش تا تاسیس مدرسه عالی موسیقی

وزیری در سال ۱۲۶۵در تهران به دنیا آمد و به واسطه  پدرش در نوجوانی وارد ارتش شد و از همین طریق با موسیقی نظامی آشنا شد. اگر چه در باقی عمرش مدت‌ها در مناصب مختلف نظامی کار کرد و حتی به درجه کلنلی هم رسید، اما علاقه او به موسیقی نهایتاً بر علاقه‌اش به امور نظامی چیره شد و بیشتر عمرش را صرف موسیقی کرد.

او که از دانش‌آموختگان مدرسه سن‌لوئی در تهران بود، در حوالی ۳۰ ‌سالگی به اروپا رفت و در آلمان و فرانسه آموزش موسیقی به روش غربی دید. وزیری پس از بازگشت به تهران «مدرسه عالی موسیقی» را برای آموزش موسیقی به روش غربی بنا کرد. وی همچنین نت‌نویسی را در موسیقی سنتی ایران ترویج و دو علامت «عَرَضیِ» «سُری» و «کُرُن» را برای همین منظور ابداع کرد. وزیری برای اولین بار ردیف موسیقی ایرانی را به صورت مکتوب به نت درآورد و از این طریق و همچنین به واسطه شاگردان بسیاری که تربیت کرد، تأثیراتی ماندگار بر موسیقی سنتی ایران گذاشت.

ضبط موسیقی و سمفونی نفت

وزیری چند صفحه گرامافون از اجراهای موسیقی خودش (به ویژه تصنیف‌ها و سرودها) را در دهه‌های ۱۹۲۰ و ۱۹۳۰ میلادی برای فروش منتشر کرد. همچنین پس از ملی شدن صنعت نفت ایران در اسفند ۱۳۲۹، وزیری شروع به ساخت یک سمفونی به همین مناسب کرد که با نام «سمفونی نفت» منتشر شد. او این سمفونی را با ساز تار آهنگسازی کرد. سمفونی نفت آخرین اثر موسیقی ساخته وزیری دانسته می‌شود.

وزیری و غضب رضاشاه پهلوی

وزیری در مدتی که مشغول به تدریس در مدارس موسیقی بود، از اجرای موسیقی خارج از کنسرت‌های کلوپ موزیکال پرهیز می‌کرد. در سال ۱۳۱۲ و در پی آن که از اجرای موسیقی همزمان با یک مراسم شام در دربار رضاشاه خودداری کرد، خانه‌نشین شد.

ماجرا از این قرار بود که دربار پهلوی از کلنل وزیری برای اجرای موسیقی توسط ارکستر مدرسه‌اش در میهمانی شامی که برای پادشاه سوئد برگزار شده بود، ‌دعوت کرده بود اما کلنل این دعوت را اجابت نکرد. وزیری پاسخ داده بود که زمانی که میهمانان مشغول صرف شام هستند در دربار اجرا نخواهیم کرد!

پس از این اتفاق وزیری مورد بی‌التفاتی شاه قرار گرفت و از ریاست مدرسه دولتی موسیقی برکنار شد.

وزیری؛ بازنشستگی تا مرگ

آخرین مقام دولتی وزیری ریاست شورای عالی موسیقی رادیو در سال ۱۳۴۲ بود و در سال ۱۳۴۴ از خدمات دانشگاهی نیز بازنشسته شد. در دهه پایانی عمرش، وزیری شاهد تحولات سیاسی ایران و وقوع انقلاب اسلامی بود اما پیش از آن که موسیقی ایران پس از انقلاب دوباره رونق بگیرد، در ۱۸ شهریور ۱۳۵۸ (۹ سپتامبر ۱۹۷۹) در سن ۹۲ سالگی در خانه‌اش در دامنه رشته‌کوه البرز در شمال تهران و یا بنا بر روایتی در بیمارستان جم تهران درگذشت.

 

منبع: خبرگزاری ایسنا برچسب ها: کلنل وزیری

منبع: ایران اکونومیست

کلیدواژه: کلنل وزیری

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۷۹۴۰۳۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

در فقدان خاموشی یک صدای ناب از موسیقی شریف خراسان

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط عمومی دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، امیرحسین سمیعی مدیرکل دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با انتشار متنی ضایعه درگذشت عیسی قلی پور از هنرمندان پیشکسوت موسیقی بخشی کرمانج منطقه خراسان را تسلیت گفت.

در متن منتشر شده از سوی امیرحسین سمیعی آمده است:

«هوالباقی

موسیقی خراسان یکی از گنجینه های کم نظیر و ناب در میان گونه های ارزشمند موسیقی اقوام ایران است که هنرمندان بی مثالش طی ادوار مختلف آثار بسیار گران سنگی را پیش روی دوستداران و عاشقان آواها و نواهای ایران زمین قرار داده اند. نغمه هایی آسمانی و برآمده از دل های پاک و پر از ایمان و اعتقاد هنرمندانی که همواره خالق بهترین و پرمعنا ترین آثاری بودند که همچنان در آسمان پرستاره موسیقی ایران عزیز به درخشش خود ادامه می دهند.

ملودی هایی سرشار از معانی و اندیشه های الهی و عرفانی که در قالب های مختلف با قابلیت های ویژه و ممتاز موسیقایی نقش بسیار مهمی در ارایه مفاهیم انسانی و همچنین ماندگاری و تکامل موسیقی ایران زمین ایفا کردند.

مرحوم استاد عیسی قلی پور معروف به «عیسی بخشی» یکی از همین دردانه های ناب موسیقی بود که در تجلی گاه موسیقی شریف خراسان به عنوان یکی از مهم ترین ها و موثرترین هنرمندان و استادان این عرصه چه در حوزه «موسیقی آوازی» و چه در حوزه «موسیقی سازی» آثار مهم و جاودانه ای را با نوای آسمانی و زخمه های منحصر به فرد نوازندگی دوتارش پیش روی شنوندگان قرار داد.

مرحوم بخشی که بی تردید در ردیف ممتازترین و مهم خنیاگران نغمه های مختلف خراسان به ویژه منطقه خراسان شمالی محسوب می شود، از جمله هنرمندانی است که به دلیل زیست متفاوت و عارفانه اش، نغمات و ملودی هایی را خلق کرد که به دلیل برخوداری از صداقت، ایمان و اعتقاد راستینی که در نوا و آوای این هنرمند نهادینه شده بود، تبدیل به جاودانه هایی شدند که معرف راستین فرهنگ و هنر و اعتقاد مردم ایران عزیز است.

اینجانب به سهم خود ضایعه درگذشت مرحوم استاد عیسی قلی پور را به خانواده این هنرمند فرهیخته و جامعه عزیز و ارزشمند هنرمندان موسیقی نواحی ایران تسلیت گفته و آرزومند رفیع ترین درجات الهی برای مرحوم قلی پور هستم.»

کد خبر 6096186 علیرضا سعیدی